هنر عکاسی نه فقط یکی از همزادهای هنر سینما که به نوعی خاستگاه اصلی این هنر محسوب می‌شود. به همین دلیل هم بخشی از تاریخ سینما، منطبق بر تحولات حوزه عکاسی است و همواره رویدادهای مرتبط با هنرهفتم، نیم نگاهی هم به ظرفیت‌های هنر عکاسی داشته‌اند.

جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران، یکی از باقدمت‌ترین و در عین حال معتبرترین رویدادهای سینمایی در ایران است که با تمرکز بر سینمای کوتاه، هر ساله به ویترینی از بروز و ظهور استعدادهای نو در فرآیند فیلم‌سازی تبدیل می‌شود و تا به امروز چهره‌های توانمندی را هم به صنعت سینمای ایران معرفی کرده است. «عکس» در این رویداد، همواره جایگاهی ویژه داشته و در سال‌های دور، عکاسان در کنار فیلم‌سازان، در قالب این رویداد به رقابت می‌پرداختند. در سال‌های اخیر اما این حضور به برگزاری نمایشگاهی جنبی محدود شده بود و عکس‌های برگزیده، خارج از چارچوب رقابتی، صرفا فرصت «نمایش» در این رویداد را به دست می‌آوردند.

در آستانه برگزاری چهل‌ویکمین دوره از جشنواره فیلم‌کوتاه تهران اما شاهد یک تغییر مهم در سازوکار میزبانی این رویداد از هنرمندان عکاس هستیم. جشنواره عکس تهران، حالا همزمان با جشنواره فیلم‌کوتاه تهران و در قالبی رقابتی برگزار می‌شود و با معرفی دبیر مستقل، شاهد برگزاری اولین دوره این رویداد عکاسی، خارج از سایه رقابت فیلم‌سازان، خواهیم بود.

«عکس تهران» چگونه برگزار می‌شود؟

بر اساس متن فراخوان منتشر شده، آژانس عکس انجمن سینمای جوانان ایران، همزمان با برگزاری چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، اولین دوره از «جشنواره عکس تهران» را به صورت رقابتی برگزار می‌کند. دبیری این رویداد را فرهاد سلیمانی برعهده گرفته و دبیری اجرایی آن برعهده محمدرئوف شهبازی است. «ایجاد بستر مناسب برای رشد و تعالی عکاسان»، «ایجاد زمینه ارتباط و تعامل عکاسان و فراهم کردن بستر انتقال تجربه»، «فراهم آوردن امکان فروش آثار هنرمندان عکاس در راستای حمایت از عکاسان شرکت‌کننده» به‌عنوان سه هدف اصلی این رویداد اعلام شده است.

از نکات مهم درباره جشنواره عکس تهران اعلام موضوع «آزاد» برای ارسال آثار است که می‌تواند دامنه دربرگیری مضمونی آثار برگزیده را گسترده‌تر کند. برای رقابت در بخش اصلی هر شرکت‌کننده می‌تواند آثار خود را به صورت مجموعه و یا تک عکس با گرایش های مستند اجتماعی، طبیعت و فاین آرت به دبیر خانه ارسال کند.

«جوان ایرانی» هم عنوان بخش جنبی این رویداد است. تاکید بخش جنبی با موضوع «جوان ایرانی» پرداختن به جوانان موفق و تلاشگر در هر سطحی از زندگی اجتماعی و در عرصه‌های مختلف است. همچنین این بخش توجه به جوانانی که می‌توانند الگوهای مناسبی برای امید و موفقیت باشند را مورد توجه و تاکید قرار داده است. هر شرکت‌کننده می‌تواند علاوه بر شرکت در بخش اصلی همزمان در این بخش نیز شرکت کند اما آثار ارسالی به این بخش باید به صورت مجموعه عکس و همراه با بیانیه باشد. هنرمندان عکاس متقاضی حضور در نخستین جشنواره عکس تهران، تا پایان مردادماه برای ارسال آثار خود فرصت دارند و اعلام شده است که این تاریخ تمدید نخواهد شد.

مخاطبان «عکس تهران» چه کسانی هستند؟

محمدرئوف شهبازی دبیر اجرایی این رویداد، در توضیح رویکردهای جشنواره عکس تهران، می‌گوید: «انجمن سینمای جوانان، در طول سال‌های فعالیت خود، همزمان با برگزاری جشنواره فیلم‌کوتاه تهران، همواره بخشی جنبی برای عکس هم داشت که این بخش به‌نوعی در سایه بخش فیلم قرار داشت و شاید حتی از نگاه برخی هنرمندان، بود و نبود این بخش چندان توفیری نداشت. در راستای احیای آژانس عکس انجمن سینمای جوانان، تمامی رویدادهای مرتبط با حوزه عکس، به آژانس واگذار شد و تصمیم گرفتیم تا برای بخش عکس جشنواره فیلم تهران هم طرح‌ریزی مجددی داشته باشیم.»

شهبازی ضمن اشاره به اهمیت گستره موضوعی برای دریافت آثار هم گفت: «براساس آنچه در فراخوان اعلام شده است، ما هیچ اولویت موضوعی برای پذیرش آثار نداریم. در دوره‌های گذشته این رویداد با موضوع کلی «ایران من» پذیرای آثار عکاسان بود و به‌رغم ظرفیت بالای این عنوان، غالبا آثار به سمت طبیعت ایران می‌رفت. در این دوره اما با موضوع «آزاد» پذیرای همه آثار خواهیم بود.» وی درباره احتمال افزایش سهم آثار مرتبط با معضلات اجتماعی، ذیل موضوع «آزاد» در جشنواره، توضیح داد: «مانند هر رویداد هنری دیگری، جشنواره عکس تهران هم یک هیأت انتخاب و یک هیأت داوری خواهد داشت. در هیأت انتخاب، طبیعتا چارچوب کلی اهداف این رویداد که ذیل انجمن سینمای جوانان، برگزار می‌شود مدنظر قرار دارد. واقعیت امر این است که قاعدتا در هیچ رویدادی، اعلام موضوع آزاد، به معنای آن نیست که همه آثار ارسالی بدون هیچ محدودیتی امکان نمایش دارند. به همین دلیل هیأت انتخاب تلاش می‌کند تا با لحاظ کردن چارچوب‌های کلی، آثار دریافتی را مورد ارزیابی قرار دهد.» دبیر اجرایی نخستین جشنواره عکس تهران، درباره مخاطبان هدف این رویداد هم تأکید کرد: «بنابر آنچه در فراخوان جشنواره مورد تأکید قرار گرفته، هیچ محدودیتی برای دامنه مخاطبان در نظر نگرفته‌ایم و به تعبیری می‌توان گفت ورود همه افراد به این رویداد کاملا آزاد است. در عین حال علاقه‌مندیم گروهی از جامعه که عکاسی را به‌عنوان یک هنر، مورد توجه قرار می‌دهند، به‌صورت ویژه‌تر مخاطب این رویداد باشند و به سمت ما بیایند. در عین اینکه محدودیتی برای افراد دیگر هم وجود ندارد.»

نخستین جشنواره عکس تهران هم‌زمان با چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، به صورت انحصاری و در تاریخ ۲۷ مهر تا ۲ آبان‌ماه ۱۴۰۳ در پردیس سینما گالری ملت برگزار می‌شود.